08/01/2012

A marcha para o abismo

Fidel Castro Ruíz. Artigo tirado de Cubadebate (aquí) e traducido por nós.

Non é cuestión de optimismo ou pesimismo, saber ou ignorar cousas elementais, ser responsábeis ou non dos acontecementos. Os que pretenden considerarse políticos debesen ser lanzados ao vertedoiro da historia cando, como é norma, nesa actividade ignoran todo ou case todo o que se relaciona con ela.

Non falo por suposto dos que ao longo de varios milenios converteron os asuntos públicos en instrumentos de poder e riquezas para as clases privilexiadas, actividade na que verdadeiras marcas de crueldade foron impostos durante o últimos oito ou dez mil anos sobre os que se teñen vestixios certos da conduta social da nosa especie, cuxa existencia como seres pensantes, segundo os científicos, apenas pasa o 180 mil anos.

Non é o meu propósito enfrascarme en tales temas que seguramente aburrirían a case o cento por cento das persoas continuamente bombardeadas con noticias a través de medios, que van desde a palabra escrita até as imaxes tridimensionales que comezan a exhibirse en custosos cinemas, e non está afastado o día en que tamén predominen na xa de seu fabulosas imaxes da televisión. Non é casual que a chamada industria da recreación teña a súa sede no corazón do imperio que a todos tiraniza.

O que pretendo é situarme no punto de partida actual da nosa especie para falar da marcha cara ao abismo. Podería mesmo falar dunha marcha "inexorábel" e estaría seguramente máis preto da realidade. A idea dun xuízo final está implícita nas doutrinas relixiosas máis estendidas entre os habitantes do planeta, sen que ninguén as cualifique por iso de pesimistas. Considero, pola contra, deber elemental de todas as persoas serias e cordas, que son millóns, loitar para pospor e, talvez impedir, ese dramático e próximo acontecemento no mundo actual.

Numerosos perigos ameázannos, pero dous deles, a guerra nuclear e o cambio climático, son decisivos e ambos están cada vez máis lonxe de aproximarse a unha solución.

A verba demagóxica, as declaracións e os discursos da tiranía imposta ao mundo por Estados Unidos e os seus poderosos e incondicionais aliados, en ambos os temas, non admiten a menor dubida respecto diso.

O primeiro de xaneiro de 2012, ano novo occidental e cristián, coincide co aniversario do triunfo da Revolución en Cuba e o ano en que se cumpre o 50 Aniversario da Crise de Outubro de 1962, que puxo ao mundo ao bordo da guerra mundial nuclear, o que me obriga a escribir estas liñas.

Carecerían de sentido as miñas palabras se tivesen como obxectivo imputar algunha culpa ao pobo norteamericano, ou ao de calquera outro país aliado de Estados Unidos na insólita aventura; eles, como os demais pobos do mundo, serían as vítimas inevitábeis da traxedia. Feitos recentes ocorridos en Europa e outros puntos mostran as indignacións masivas daqueles aos que o desemprego, a carestía, as reducións dos seus ingresos, as débedas, a discriminación, as mentiras e a politiquería, conducen ás protestas e ás brutais represións dos gardiáns da orde estabelecida.

Con frecuencia crecente fálase de tecnoloxías militares que afectan a totalidade do planeta, único satélite habitábel coñecido por centos de anos luz doutro que talvez resulte adecuado se nos movemos á velocidade da luz, trescentos mil quilómetros por segundo.

Non debemos ignorar que se nosa marabillosa especie pensante desaparecese transcorrerían moitos millóns de anos antes de que xurda novamente outra capaz de pensar, en virtude dos principios naturais que rexen como consecuencia da evolución das especies, descuberta por Darwin en 1859 e que hoxe recoñecen todos os científicos serios, crentes ou non crentes.

Ningunha outra época da historia do home coñeceu os actuais perigos que afronta a humanidade. Persoas como eu, con 85 anos cumpridos, arribaramos aos 18 co título de bacharel antes de que concluíse a elaboración da primeira bomba atómica.

Hoxe os artefactos dese carácter listos para o seu emprego -incomparablemente máis poderosos que os que produciron a calor do sol sobre as cidades de Hiroshima e Nagasaki- suman miles.

As armas dese tipo que se gardan adicionalmente nos depósitos, engadidas ás xa despregadas en virtude de acordos, alcanzan cifras que superan o vinte mil proxectís nucleares.

O emprego de apenas un centenar desas armas sería suficiente para crear un inverno nuclear que provocaría unha morte espantosa en breve tempo a todos os seres humanos que habitan o planeta, como explicou brillantemente e con datos computarizados o científico norteamericano e profesor da Universidade de Rutgers, New Xersei, Alan Robock.

Os que afán ler as noticias e análises internacionais serios, coñecen como os riscos do estalido dunha guerra con emprego de armas nucleares increméntanse a medida que a tensión crece no Próximo Oriente, onde en mans do goberno israelita acumúlanse centos de armas nucleares en plena disposición combativa, e cuxo carácter de forte potencia nuclear nin se admite nin se nega. Crece igualmente a tensión ao redor de Rusia, país de incuestionable capacidade de resposta, ameazada por un suposto escudo nuclear europeo.

Move a risas a afirmación ianqui de que o escudo nuclear europeo é para protexer tamén a Rusia de Irán e Corea do Norte. Tan fébel é a posición ianqui neste delicado asunto, que o seu aliado Israel nin sequera se toma a molestia de garantir consultas previas sobre medidas que poidan desatar a guerra.

A humanidade, en cambio, non goza de garantía algunha. O espazo cósmico, nas proximidades do noso planeta, está saturado de satélites de Estados Unidos destinados a espiar o que ocorre até nas solainas das vivendas de calquera nación do mundo. A vida e costumes de cada persoa ou familia pasou a ser obxecto de espionaxe; escóitaa de centos de millóns de celulares, e o tema das conversacións que aborde calquera usuario en calquera parte do mundo deixa de ser privado para converterse en material de información para os servizos secretos de Estados Unidos.

Ese é o dereito que vai quedando aos cidadáns do noso mundo en virtude dos actos dun goberno cuxa constitución, aprobada no Congreso de Filadelfia en 1776, estabelecía que aínda os homes nacían libres e iguais e a todos concedíalles o Creador determinados dereitos, dos cales non lles quedan xa, nin aos propios norteamericanos nin a cidadán algún do mundo sequera o de comunicar por teléfono a familiares e amigos os seus sentimentos máis íntimos.

A guerra, con todo, é unha traxedia que pode ocorrer, e é moi probábel que ocorra; máis, se a humanidade fose capaz de atrasala un tempo indefinido, outro feito igualmente dramático está a ocorrer xa con crecente ritmo: o cambio climático. Limitareime a sinalar o que eminentes científicos e expositores de relevo mundial explicaron a través de documentos e filmes que ninguén cuestiona.

É ben coñecido que o goberno de Estados Unidos opúxose aos acordos de Kyoto sobre o medio ambiente, unha liña de conduta que nin sequera conciliou coas súas máis próximos aliados, cuxos territorios sufrirían tremendamente e algúns dos cales, como Holanda, desaparecerían case de maneira total.


O planeta marcha hoxe sen política sobre este grave problema, mentres os niveis do mar elévanse, as enormes capas de xeo que cobren a Antártida e Groenlandia, onde se acumula máis da 90% da auga doce do mundo, se derriten con crecente ritmo, e xa a humanidade, o pasado 30 de novembro de 2011, alcanzou oficialmente a cifra de 7 mil millóns de habitantes que nas áreas máis pobres do mundo crece de forma sostida e inevitable. É que seica os que se dedicaron a bombardear países e matar millóns de persoas durante os últimos 50 anos pódense preocupar polo destino dos demais pobos?

Estados Unidos é hoxe non só o promotor desas guerras, senón tamén o maior produtor e exportador de armas no mundo.

Como é coñecido, ese poderoso país subscribiu un convenio para fornecer 60 mil millóns de dólares nos próximos anos ao reino de Arabia Saudita, onde as transnacionales de Estados Unidos e os seus aliados extraen cada día 10 millóns de barrís de petróleo lixeiro, é dicir, mil millóns de dólares en combustible. Que será dese país e da rexión cando esas reservas de enerxía se esgoten? Non é posíbel que o noso mundo globalizado acepte sen chistar o colosal malgaste de recursos enerxéticos que a natureza tardou centos de millóns de anos en crear, e cuxa dilapidación encarece os custos esenciais. Non sería en absoluto digno do carácter intelixente atribuído á nosa especie.

Nos últimos 12 meses tal situación agravouse considerablemente a partir de novos avances tecnolóxicos que, lonxe de aliviar a traxedia proveniente do malgaste dos combustibles fósiles, agrávaa considerablemente.

Científicos e investigadores de prestixio mundial viñan sinalando as consecuencias dramáticas do cambio climático.

Nun excelente documental fílmico do director francés Yann Arthus-Bertrand, titulado Home, e elaborado coa colaboración de prestixiosas e ben informadas personalidades internacionais, publicado a mediados do ano 2009, este advertiu ao mundo con datos irrebatíbeis o que estaba a ocorrer. Con sólidos argumentos expuña as consecuencias nefastas de consumir, en menos de dous séculos, os recursos enerxéticos creados pola natureza en centos de millóns de anos; pero o peor non era o colosal malgaste, senón as consecuencias suicidas que para a especie humana tería. Referíndose á propia existencia da vida, reprocháballe á especie humana: "Benefíciaschete dun fabuloso legado de 4 000 millóns de anos fornecido pola Terra. Soamente tes 200 000 anos, pero xa cambiaches a face do mundo".

Non culpaba nin podía culpar a ninguén até ese minuto, sinalaba simplemente unha realidade obxectiva. Con todo, hoxe temos que culparnos todos de que o saibamos e nada fagamos por tratar de remedialo.

Nas súas imaxes e conceptos, os autores desa obra inclúen memorias, datos e ideas que estamos no deber de coñecer e tomar en conta.

En meses recentes, outro fabuloso material fílmico exhibido foi Océanos, elaborado por dous realizadores franceses, considerado o mellor filme do ano en Cuba; talvez, ao meu xuízo, o mellor desta época.

É un material que asombra pola precisión e beleza das imaxes nunca antes filmadas por cámara algunha: 8 anos e 50 millóns de euros foron investidos nela. A humanidade terá que agradecer esa proba da forma en que se expresan os principios da natureza adulterados polo home. Os actores non son seres humanos: son os poboadores dos mares do mundo. Un Óscar para eles!

O que motivou para min o deber de escribir estas liñas non xurdiu dos feitos referidos até aquí, que dunha forma ou outra comentei anteriormente, senón doutros que, manexados por intereses das transnacionales, estiveron saíndo á luz dosificadamente nos últimos meses e serven ao meu xuízo como proba definitiva da confusión e o caos político que impera no mundo.

Hai apenas uns meses lin por primeira vez algunhas noticias sobre a existencia do gas de esquisto. Afirmábase que Estados Unidos dispuña de reservas para suplir as súas necesidades deste combustible durante 100 anos. Como dispoño na actualidade de tempo para indagar sobre temas políticos, económicos e científicos que poden ser realmente útiles aos nosos pobos, comuniqueime discretamente con varias persoas que residen en Cuba ou no exterior do noso país. Curiosamente, ningunha delas escoitara unha palabra sobre o asunto. Non era desde logo a primeira vez que iso sucedía. Un asómbrase de feitos importantes de seu que se ocultan nun verdadeiro mar de informacións, mesturadas con centos ou miles de noticias que circulan polo planeta.

Persistín, no entanto, no meu interese sobre o tema. Transcorreron só varios meses e o gas de esquisto non é xa noticia. En vésperas do novo ano coñecíanse xa  suficientes datos para ver con toda claridade a marcha inexorábel do mundo cara ao abismo, ameazado por riscos  tan extremadamente graves como a guerra nuclear e o cambio climático. Do primeiro, xa falei; do segundo, en aras da brevidade, limitareime a expor datos coñecidos e algúns por coñecer que ningún cadro político ou persoa sensata debe ignorar.

Non vacilo en afirmar que observo ambos os feitos coa serenidade dos anos vividos, nesta espectacular fase da historia humana, que contribuíron á educación do noso pobo valente e heroico.

O gas mídese en TCF, os cales poden referirse a pés cúbicos ou metros cúbicos  -non sempre se explica se se trata dun ou doutro- depende do sistema de medidas que se aplique nun determinado país. Doutra banda, cando se fala de billóns adoitan referirse ao billón español que significa un millón de millóns; tal cifra en inglés cualifícase como trillón o cal debe terse en conta cando se analizan as referidas ao gas que adoitan ser voluminosas. Tratarei de sinalalo cando sexa  necesario.

O analista norteamericano Daniel Yergin, autor dun voluminoso clásico de historia do petróleo afirmou, segundo a axencia de noticias IPS, que xa un terzo de todo o gas que se produce en Estados Unidos é gas de esquisto.
" (...) a explotación dunha plataforma con seis pozos pode consumir 170.000 metros cúbicos de auga e mesmo provocar efectos daniños como influír en movementos sísmicos, contaminar augas subterráneas e superficiais, e afectar a paisaxe."

O grupo británico BP informa pola súa banda que "As reservas probadas de gas convencional ou tradicional no planeta suman 6.608 billóns -millón de millóns- de pés cúbicos, uns 187 billóns de metros cúbicos, [...] e os depósitos máis grandes están en Rusia (1.580 TCF), Irán (1.045), Qatar (894), e Arabia Saudita e Turkmenistán, con 283 TCF cada un". Trátase do gas que viña producindo e comercializando.

"Un estudo da EIA -unha axencia gobernamental de Estados Unidos sobre enerxía- publicado en abril de 2011 atopou practicamente o mesmo volume (6.620 TCF ou 187,4 billóns de metros cúbicos) de shale gas recuperable en apenas 32 países, e os xigantes son: China (1.275 TCF), Estados Unidos (862), Arxentina (774), México (681), Sudáfrica (485) e Australia (396 TCF)". Shale gas é gas de esquisto. Obsérvese que de acordo ao que se coñece Arxentina e México posúen case tanto como Estados Unidos. China, cos maiores xacementos, posúe reservas que equivalen a case o dobre daqueles e un 40% máis que Estados Unidos.
"(...) países secularmente dependentes de provedores estranxeiros contarían cunha inxente base de recursos en relación co seu consumo, como Francia e Polonia, que importan 98 e 64 por cento, respectivamente, do gas que consomen, e que terían en rocas de esquistos ou lutitas reservas superiores a 180 TCF cada un".
Para extraelo das lutitas -sinala IPS- apélase a un método bautizado "fracking" (fractura hidráulica), coa inxección de grandes cantidades de auga máis areas e aditivos químicos. A pegada de carbono (proporción de dióxido de carbono que libera á atmosfera) é moito maior que a xerada coa produción de gas convencional.
"Como se trata de bombardear capas da cortiza terrestre con auga e outras sustancias, increméntase o risco de danar subsolo, chans, napas hídricas subterráneas e superficiais, a paisaxe e as vías de comunicación se as instalacións para extraer e transportar a nova riqueza presentan defectos ou erros de manexo."

Baste sinalar que entre as numerosas sustancias químicas que se inxectan coa auga para extraer este gas atópanse o benceno e o tolueno, que son sustancias terribelmente canceríxenas

A experta Lourdes Melgar, do Instituto Tecnolóxico e de Estudos Superiores de Monterrey, opina que:
"(...)É unha tecnoloxía que xera moito debate e son recursos situados en zonas onde non hai auga (...)".
"As lutitas gasíferas -expresa IPS- son canteiras de hidrocarburos non convencionais, encalladas en rocas que as gorecen, polo que se aplica a fractura hidráulica (coñecida en inglés como ?fracking?) para liberalas a grande escala."
"A xeración de gas shale involucra altos volumes de auga e a escavación e fractura xeran grandes cantidades de residuos líquidos, que poden conter químicos disoltos e outros contaminantes que requiren tratamento antes do seu refugallo." "A produción de esquisto saltou de 11.037 millóns de metros cúbicos en 2000 a 135.840 millóns en 2010. En caso de seguir a este ritmo a expansión, en 2035 chegará a cubrir 45 por cento da demanda de gas xeral, segundo a EIA".
"Investigacións científicas recentes alertaron do perfil ambiental negativo do gas lutita".
"Os académicos Robert Howarth, Renee Santoro e Anthony Ingraffea, da estadounidense Universidade de Cornell, concluíron que ese hidrocarburo é máis contaminante que o petróleo e o gas, segundo o seu estudo"
 "Metano e a pegada de gases de efecto invernadoiro do gas natural proveniente de formacións de shale", difundido en abril pasado na revista Climatic Change
.
"A pegada carbónica é maior que a do gas convencional ou o petróleo, vistos en calquera horizonte temporal, pero particularmente nun lapso de 20 anos. Comparada co carbón, é polo menos 20 por cento maior e talvez máis do dobre en 20 anos", resaltou o informe.
"O metano é un dos gases de efecto invernadoiro máis contaminantes, responsábeis do aumento da temperatura do planeta".
"En áreas activas de extracción (un ou máis pozos nun quilómetro), as concentracións media e máximas de metano en pozos de auga potábel incrementáronse con proximidade ao pozo gasífero máis próximo e foron un perigo de explosión potencial", cita o texto escrito por Stephen Osborn, Avner Vengosh, Nathaniel Warner e Robert Jackson, da estatal Universidade de Duke.
"Estes indicadores cuestionan o argumento da industria de que o esquisto pode substituír ao carbón na xeración eléctrica e, por tanto, un recurso para mitigar o cambio climático.
"É unha aventura demasiado prematura e riesgosa?."
"En abril de 2010, o Departamento de Estado de Estados Unidos puxo en marcha a Iniciativa Global de Gas Shale para axudar aos países que buscan aproveitar ese recurso para identificalo e desenvolvelo, cun eventual beneficio económico para as transnacionales desa nación."

Fun inevitabelmente extenso, non tiña outra opción. Redacto estas liñas para o sitio web Cubadebate e para Telesur, unha das emisoras de noticias máis serias e honestas do noso sufrido mundo.

Para abordar o tema deixei transcorrer os días festivos do vello e o novo ano.

Nenhum comentário: